सातै प्रदेशमा आर्थिक वृद्धिदरमा संकुचन
चालु आवको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी)को आकार ५३ खर्ब ८१ अर्ब रुपैयाँ पुग्ने केन्द्रीय तथ्यांक कार्यालयको अनुमान छ ।
चालु आवको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी)को आकार ५३ खर्ब ८१ अर्ब रुपैयाँ पुग्ने केन्द्रीय तथ्यांक कार्यालयको अनुमान छ ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले बुधबार सार्वजनिक गरेको आर्थिक तथा वित्तीय स्थितिको तथ्यांकअनुसार चालु आर्थिक वर्षको चैत महिनासम्ममा रेमिट्यान्स २४.२ प्रतिशतले बढेर ९ खर्ब ३ अर्ब ३९ करोड रुपैयाँ पुगेको छ ।
सरकारले अहिले राजस्व संकलनमा आएको गिरावटलाई ध्यानमा राखेर आगामी बजेटमा केही सुधार ल्याउनु पर्ने सुझाव अर्थका जानकारहरु दिन्छन् । त्यसका लागि कर्मचारीको तलब नबढाउने, अनावश्यक खर्च घटाउने, अनावश्यक तथा उपलब्धीहिन संस्था खारेज गर्नेलगायत बजेटमा समावेश गर्न जरुरी छ ।
बैंकको आम्दानीको स्रोत खुद व्याज आम्दानी वृद्धि भएपनि नाफामा त्यसको प्रभाव देखिएको छैन । चैत मसान्तसम्मको विवरण हेर्दा सबै बैंकहरुको खराब कर्जा वृद्धि भएकाले बैंकहरुले सम्भावित कर्जा नोक्सानी व्यवस्थापन गर्न ठूलो रकम प्रोभिजन गर्नुपरेको छ।
डेडिकेटेड र ट्रंकलाइनको तिर्न बाँकी रकम उठाउन सहज वातावरण बन्न सकेको छैन । नेपाल विद्युत प्राधिकरणले लाइन काटेर महसुल उठाउन खोजेपनि सरकारले नै पटक–पटक रोक्दै आएको छ ।
यस वर्ष मुलुकको अर्थतन्त्र निकै प्रभावित भयो ।तरलता अभाव, बजार महँगी, बैंकको ब्याजदरमा बृद्धि, राजस्व संकलनमा गिरावट र चालु खर्च बृद्धि भएसँगै देशको समग्र अर्थतन्त्र प्रभावित भई आम नागरिकले शास्ती भोग्नु पर्यो ...
निजी क्षेत्रको सबैभन्दा ठूलो छाता संगठन नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका उद्योगी व्यवसायीहरु अहिले चुनावी महाभिडन्तमा छन् ।
नेपाल दुरसञ्चार प्राधिकरणले मोबाइल सेवाको गुणस्तर परीक्षण गरेको अध्ययनले दूरसञ्चार कम्पनी लिमिटेड (नेपाल टेलिकम), एनसेल अजियटा लिमिटेड र स्मार्ट टेलिकम लिमिटेडले मापदण्ड अनुसार गुणस्तरीय सेवा विस्तार नगरेको देखाएको हाे ।
“मैले राम्रो काम गर्न खोज्दा सामाजिक सञ्जालमा आएको गाली सम्झेर आँखामा सागर र मुटुभित्र सुनामी उर्लिएर मलाई सहन निक्कै गारो भयो । पटक–पटक भक्कानिएँ । साँच्चै विक्षिप्त नै भएँ । तर, पनि हिम्मत हारिनँ । म हिम्मत हार्ने नारी पनि होइन ।”
अहिले आर्थिक कारोबार पारदर्शी नभएका अधिकांश सहकारी संस्थाका सञ्चालक सम्पर्कमा छैनन् । उनीहरुको फोन लाग्दैन र फोन लागे पनि उठ्दैन । त्यसैले सहकारीका बचतकर्ताहरु तनावमा छन् ।
पत्रपत्रिका र लेखापरीक्षण प्रतिवेदनको नाफामा ठूलो अन्तर देखिनुमा कम्पनीले सेयरधनीलाई बास्तविक तथ्यांक नदिएको हुनसक्ने राष्ट्र बैंकका अधिकारीहरु बताउँछन् ।
अर्धवार्षिक समीक्षाले बढेको ब्याजदर घटाउन नसकेको र धितोपत्र बजारको मार्जिन लेन्डिङको १२ प्रतिशतको सीमा पनि खारेज नगरेको कारण उद्योगी व्यवसायीहरू, धितोपत्र बजारका लगानीकर्ताहरू निराश भएका हुन् ।
अत्यधिक चालु खर्चका कारण अर्थतन्त्रमा रकमको अभाव भएको छ ।
ऋणीले ऋण लिएर नाफामुलक ठाउँमा लगानी गरेर धेरै नाफा कमाउने र बैंक तथा वित्तिय संस्थाको रकम नतिर्ने हुँदा खराब कर्जा बढेको अर्थविद् डा.चन्द्रमणि अधिकारी बताउँछन् ।
धेरै बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरु मर्जर तथा प्राप्तिमा सामेल भए पनि ग्लोबल आईएमई बैंकको मर्जरको इतिहास फरक छ । यस बैंकले हालसम्म बैंक अफ काठमाण्डूसहित २१ वटा बैंक तथा वित्तिय संस्थासँग मर्ज गर्न सफल भई मुलुककै सबै भन्दा ठूलो बैंक बनेको छ ।
गत आवको तुलनामा व्यापारघाटा घटेको देखिएपनि समग्रमा हेर्दा नेपालले बेहोर्दै आएको वैदेशिक व्यापार घाटाले अर्थतन्त्रमा ठूलो असर परेको अर्थविद् खनालले बताए ।
नेपाल पुँजी बजार लगानीकर्ता संघका लगानीकर्ताहरु पनि पौडेल अर्थमन्त्री हुँदा सेयर बजारमा उल्लेख्य वृद्धि हुन्छ भन्नेमा विश्वस्त छन् । पौडेलको दोस्रो कार्यकाल २०७७ सालमा पनि सेयर बजारले नयाँ रेकर्ड बनाएकाे थियाे ।
चालु खर्चमा वृद्धि भएसँगै राजस्व संकलनमा कमी आएको छ । जसले गर्दा नवनियुक्त अर्थमन्त्री पौडेललाई सरकारको दैनिक र प्रशासनिक खर्च धान्न पनि ऋण लिनुपर्ने चुनौती छ ।
स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ र अन्तर सरकारी वित्तीय व्यवस्थापन ऐन, २०७४ को व्यवस्थाअनुसार स्थानीय तहले असार १० गतेभित्र सभामा बजेट पेस गर्नुपर्ने हुन्छ ।
२०७५ मा मार्जिन कारोबार सम्बन्धी कार्यविधि लागू भएपनि अहिलेसम्म कुनै पनि ब्रोकरले पूर्ण व्यवस्थित रुपमा कार्यान्वयन गर्न सकेका छैनन् । हाल नेपालमा धितोपत्र कारोबारका लागि ५० वटा ब्रोकर कम्पनी छन् । जसमध्ये मार्जिन कारोबार गर्न १५ वटा ब्रोकर कम्पनीले स्वीकृति पाएका छन् ।
धेरैले स्थानीय तह निर्वाचनपछि सेयर बजार बढ्ने अनुमान गरे तर सो भएन । निर्वाचनका लागि प्रयोग भएको रकम निर्वाचनपछि बैंकिङ प्रणालीमा आउने र तरलता सहज हुने अनुमान थियो । जसले सेयर बजार बड्ने अनुमान थियो तर त्यस्तो हुन सकिरहेको छैन ।
नेप्से तथ्याङ्क प्रयोगसम्बन्धी कार्यविधि, २०७७ को दफा ४ मा नेप्सेको कुनै पनि तथ्याङ्क प्रयोगकर्ताले नेप्सेसमक्ष तथ्याङ्क प्रयोगको स्पष्ट उद्देश्यसमेत खुलाई सोही कार्यविधिको अनुसूची १ बमोजिमको कागजातसहित निवेदन दिनुपर्ने व्यवस्था रहेको छ ।
देशभर सञ्चालनमा रहेका १५ फाइनान्स कम्पनीमध्ये ८ वटा फाइनान्सको नाफा घटेको छ । यस्तै, २ वटा फाइनान्स कम्पनी भने घाटामा गएका छन् । ४ वटा कम्पनीको नाफामा सुधार आएको छ ।
सबैभन्दा बढी नाफा कमाउनेमा एनआईसी बैंक रहेको छ । यस बैंकले चालु आर्थिक वर्षको तीन महिनामा १ अर्ब ७५ करोड ६७ लाख ६९ हजार रुपैयाँ कमाएको छ । यो अवधिमा बैंकको नाफा ४८.९७ प्रतिशतले बढेको हो ।