पछिल्लोसमय अध्ययनको शिलशिलामा विदेश जानेको संख्या निकै बढ्दै गएको छ । विभिन्न एजुकेसन कन्सल्टेन्सीबाट परामर्श लिएर विद्यार्थीहरु बाहिर पढ्न जान्छन् । त्यहीँ मध्येको एक हो वेद एजुकेसन कन्सल्टेन्सी । यो कन्सल्टेन्सी कसरी स्थापना भयो ? यसले कुन–कुन देशमा अध्ययन गर्न पढाउन ? विद्यार्थीलाई कस्ता सेवा प्रदान गर्दै आएको छ ? त्यहीँ विषयमा हामीले वेद् अन्तर्राष्ट्रिय एजुकेसन कन्सल्टेन्सीका प्रबन्ध निर्देशक आशिक कार्कीसँग कुराकानी गरेका छौँ । प्रस्तुत, उक्त कुराकानीका सम्पादित अंश-
 
वेद एजुकेसन कन्सल्टेन्सीको इतिहासको बारेमा भनिदिनुस् न । कसरी स्थापना भयाे यो कन्सल्टेन्सी ?

-वेद इन्टरनेशनल एजुकेसन कन्सल्टेन्सी सन् २०१० मा स्थापना भएको हो । केही शिक्षित वर्गहरु मिलेर स्वदेशमा बसेर अध्ययन गर्न चाहने वा विदेशमा गएर अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीहरुलाई आवश्यक पर्ने सेवा सुविधाहरु कसरी दिन सकिन्छ भन्ने कल्पनाबाट यो स्थापना भएको हो । स्थापना भएका दिनदेखि नै विद्यार्थीहरुलाई साना–साना सामानहरु, अध्ययन गर्दा आवश्यक पर्ने ट्युसनहरुजस्ता तालिमहरु दिन सुरु गरियो । पछि अब्रोर्ड स्टडीको डिमाण्ड पनि बढ्दै गयो । १०, ११ र १२ देखि अष्ट्रेलियाको डिमाण्ड पनि एकदमै बढ्न थाल्यो । र यस कन्सल्टेन्सीले पनि डिमाण्ड अनुसारको अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीहरुलाई सहयोग गर्दै अगाडि बढ्न थाल्यो । पछि सयौं विद्यार्थीहरुलाई वेद इन्टरनेशनल कन्सल्टेन्सीले अष्ट्रेलियामा अध्ययन गर्न सहयोग गर्न सक्षम भयो । वेद इन्टरनेशनलमा शिक्षित तथा दक्ष टिमको महसुस गर्दै बेला बखतमा थप्दै गयो । त्यसदिनपछि आजको अवस्थामा वेद इन्टरनेशनल छ ।

हामीले अहिले एउटै छातामुनी नै विदेश अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीलाई वा स्वदेशमै अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीलाई आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण सेवा सुविधा दिइराखेका छौं ।

यो कन्सल्टेन्सीले बाहिर अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीहरुलाई के कस्तो सुविधा दिँदै आएको छ ? र अन्य कन्सल्टेन्सीभन्दा यो किन फरक छ ?

-यो वेद इन्टरनेशनल अरु कन्सल्टेन्सीभन्दा के फरक छ भने हामीले अहिले एउटै छातामुनी नै विदेश अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीलाई अथवा स्वदेशमै अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीलाई आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण सेवा सुविधा दिइराखेका छौं । हाम्रो मुख्य फोकस विद्यार्थीलाई इच्छा, दक्ष अनुसारको राम्रो युनिभर्सीटी वा कलेजमा एड्मिसन गराउँछौँ । त्यो बाहेक विद्यार्थीलाई अन्य आवश्यक पर्ने कुराहरु जस्तै, सपोर्टिङहरु, एक्जुलर्ली सर्भिसेसहरु जस्तैः उदाहरणका लागि हामी यहाँ टेस्ट प्रिपिरेसनको आयल्स र पीटीइको र टफेल्सको क्लासहरु पनि दिँदै आएका छौं । साथै टेस्ट प्रिपिरेसनको डेट बुकिङको  लागि पनि हामी सहयोग गर्छौँ । 

सबैलाई परिक्षालाई मध्यनजर गरेर क्लासहरु दिन्छौं र आधिकारीक स्राेतहरु पनि उपलब्ध गराएर परिक्षाको मिति तय पनि हामीले गरिदिन्छौं ।

त्यस्तै, टफेल, पीटीइको हामी आधिकारीक एजेण्ट पनि हौं । उहाँहरु सबैलाई परिक्षालाई मध्यनजर गरेर क्लासहरु दिन्छौं र आधिकारीक स्राेतहरु पनि उपलब्ध गराएर परिक्षाको मिति तय पनि हामीले गरिदिन्छौं । अर्को युनिभर्सीटीमा अध्ययन गर्नुपश्चात, भिजा लागेपछि र विद्यार्थीहरु उता गएपछि आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण कुराहरुको व्यवस्था पनि यसै छाताबाट गर्दै आएको छाैँ । एउटा विद्यार्थीलाई आवश्यक पर्ने कुराहरु जे–जे सेवाहरु हुन्छ त्यो हामी यहाँबाट उपलब्ध गराउँदै आएका छौं ।

यसले विद्यार्थीलाई सुहाउने विश्वविद्यालयमा र डिग्री कार्यक्रमहरुको लागि कसरी सिफारिस गर्छ र यसमा के–के कुरामा विचार गर्नुपर्छ ?

विद्यार्थी यहाँ आउँदा सर्वप्रथम हामी फ्रि-स्कोरिङ गर्छौँ । उहाँहरु कुन ब्याकग्राउण्डबाट, कुन फ्याकल्टीबाट आउनु भएको छ र लिएको ग्रेडहरु सबै हेर्छौँ ।

-विद्यार्थी यहाँ आउँदा सर्वप्रथम हामी फ्रि-स्कोरिङ गर्छौँ । उहाँहरु कुन ब्याकग्राउण्डबाट, कुन फ्याकल्टीबाट आउनु भएको छ र लिएको ग्रेडहरु सबै हेर्छौँ । र त्यसपछि उहाँ कुन विषयमा राम्रो गर्न सक्नुहुन्छ भनेर त्यो छुट्याउन सक्छौँ ।

दाेस्रो भनेको हामी फाइनान्सिङ स्क्रोलिङ गर्छौँ । विदेश जाने विद्यार्थीका लागि यो एकदमै आवश्यक पनि हुन्छ । विद्यार्थीको परिवारको स्टाटस के छ ? कस्ता विश्वविद्यालयमा उहाँले पढ्न सक्नुहुन्छ । हामी त्यो स्किनिङ गर्छौ र हामी उहाँको सामाजिक गतिविधि पनि चेक गर्छौँ । प्रि-स्किनिङ फेयर गर्दा हामी सबै कुरा थाहा पाउँछौँ ।

रेसियोको कुरा गर्दा स्थापना कालदेखि अहिलेसम्म अष्ट्रेलिया ८० प्रतिशत जान सफल भए र युकेको लागि चाहीँ १०० प्रतिशत नै छ ।

यो कन्सल्टेन्सीले हालसम्म अमेरिका, अष्ट्रेलिया र बेलायतका विश्वविद्यालयमा कति विद्यार्थीहरु भर्ना गरेको छ ? 

-हामीले अहिलेसम्म सयौं विद्यार्थीहरुलाई पठाइसकेका छौं । रेसियोको कुरा गर्दा स्थापना कालदेखि अहिलेसम्म अष्ट्रेलिया ८० प्रतिशत जान सफल भए र युएसमा १० देखि १५ प्रतिशत मात्र छ । किनकी युएसमा उनीहरुको भिजा नीति नै त्यहीँ अनुसारको भएर लगभग सबैले भिजा पाउने नेचर छैन । थोरै संख्यामा मात्र लैजाने उनको टार्गेट भएर त्यति मात्र हुन्छ । युकेको लागि चाहीँ हाम्रो १०० प्रतिशत नै छ ।

यसले बाहिर जाने विद्यार्थीहरुका लागि छात्रवृत्ति प्राप्त गर्न कसरी सहयोग गर्छ र कस्तो प्रकारको छात्रवृत्ति अवसरहरु उपलब्ध हुन्छन् ?

यो कन्सल्टेन्सीले विद्यार्थीलाई फाइनान्सियल सहज होस् भनेर छात्रवृत्तिलाई प्राथमिकता राख्ने गर्छ ।

-छात्रवृत्तिको कुरा गर्दा यो कन्सल्टेन्सीले विद्यार्थीलाई फाइनान्सियल सहज होस् भनेर छात्रवृत्तिलाई प्राथमिकता राख्ने गर्छ । छात्रवृत्ति मात्र नहेरी विद्यार्थीलाई सहज हुने अन्य कुनै छात्रवृत्ति छन् भने हामी त्यो पनि पत्ता लगाइिदन्छाैँ । मिरेड बेस इस्कलर्सिप पनि हुन्छन् । जस्तै, कोही खेलमा अब्बल हुन्छ, कोही म्युजिसियनमा अब्बल हुन्छन्, तर उनीहरुको स्कोर राम्रो हुँदैन । उनीहरुसँग जे दक्षता छ त्यहीको आधारमा उनीहरुलाई लैजान पनि सक्छौं । हाम्रो जुन पर्सेन्टेज राम्रो हुन्छ त्यो नै जान पाइन्छ भन्ने मान्यता छन् । त्यसको लागि मात्र स्कलर्सिप हैन कि हामी विद्यार्थीलाई पहिले राम्ररी चिनेर ऊ भित्र भएको दक्षतालाई विश्वविद्यालयमा जानकारी दिएर त्यही अनुसारको स्कलर्सिप दिन हामी मद्धत गर्छौँ ।

यहाँका काउन्सिल र स्टाफहरुको योग्यता र तालिमको बारेमा भनिदिनुस् न ।

हाम्रा काउन्सिलिङहरु क्युयूएसी ट्रेनिङ प्राप्त पनि हुनुहन्छ । लाइसेन्स होल्डर पनि हुनुहुन्छ ।

-हाम्रा काउन्सिलिङहरु क्युयूएसी ट्रेनिङ प्राप्त पनि हुनुहन्छ । लाइसेन्स होल्डर पनि हुनुहुन्छ । यो चाहीँ बिशेषगरी अष्ट्रेलिया जानेको काउन्सिलिङ गर्नका लागि लिइने डिग्री हो । र साथसाथै नेपाल सरकारको गाइडलाइनअनुसार टिआइटिआई तालिम प्राप्त काउन्सिलर पनि हामीसँग हुनुहुन्छ । हामीसँग मास्टर क्लियर गरेका नै धेरै छन् र मिनिमम पनि हाम्रा काउन्सिलरहरु ब्याचर क्लियर गरेका हुनुहुन्छ । यसका साथै हाम्रा काउन्सिलरहर कम्तिमा ५ वर्ष काम गरिसकेको हुनुहुन्छ । त्यसैले हाम्रा काउन्सिलरहरु एकदमै दक्ष हुनुहुन्छ ।

याे कन्सल्टेन्सीले विद्यार्थीहरु विश्वविद्यालयमा भर्ना भइसकेपछि र विदेशमा अध्ययन गर्ने तयारी गरिसकेपछि उनीहरुलाई कस्तो प्रकारको सहयोग उपलब्ध गराउँछ ?

-यसमा हामीले गर्छु भनेर भन्दा पनि गरेर देखाउने हो । हामीले गरेका पनि छौं । सबै फेमिली जस्तो नै भएको छ । आज म कहाँबाट कुनै व्यक्ति सिड्नी जान रुचाउँछ वा कुनै सहर जान रुचाउँछ, त्यहाँ कोही आफन्त छैनन् भने सर्वप्रथम अक्मोडिसन उपलब्ध गराउन हामी सक्षम छौं । यति गर्दा पनि भएन भने कुनै एउटा साथीको साथ सहयोग चाहियो भने हामी कहाँबाट गएका पूराना विद्यार्थीहरुलाई अनुरोध गरेका खण्डमा सानासाना कुराहरु सिकाइदिनुहुन्छ । त्यसैले हामी गइसकेपछि पनि सहयोग चाहिएको खण्डमा सहयोग दिन्छौं । विगतमा पनि त्यो कामहरु गरेका छाैँ र भविष्यमा पनि त्यो सर्भिस दिन्छौं ।

यो कन्सलटेन्सीले कोरोना महामारीमा कस्ता चुनौतीहरु सामना गर्यो ? र यो कठिन समयपछि पनि विद्यार्थीहरु विदेशमा पढ्ने आफ्नो सपना पूरा गर्न सक्षम छन् भन्ने देखाउन के कस्ता कदमहरु चाल्नुभएको छ ?

-कोभिडको समयमा हामी धेरै विद्यार्थीसँग सम्पर्कमा थियौं । हामी विभिन्न संस्थामा अध्यक्षहरु विभिन्न व्यक्तिहरु र हाम्रा विद्यार्थीसँग हामी सम्पर्कमा बसिरहेका थियौं । कहाँ के सहयोग पर्छ हामी तत्पर अवस्थामा नै बसिरहेका थियौं । हामीले सोचेजस्तो विद्यार्थीहरुले दुःख पाएनन् । किनभने त्यहाँको सरकारी नीतिले नै विद्यार्थीलाई सहयोग मिल्यो । फि-पेमेन्ट गर्न चाहीँ त्यो बेला अलिकति गाह्रो भएको थियो । तर त्यतिबेला पनि हामीले विद्यार्थीलाई सहयोग गरिरहेका थियौँ । एकैचोटी तिर्नुपर्ने फि-पेमेन्टहरु चाहीँ किस्ता किस्ता गरेर दिन मिल्ने खालका सहयोगहरु मिलेको थियो । त्यो हामीले विद्यार्थीलाई सहयोग गरेका थियौं । वेदले मात्र नभई एनआरएनए, इक्यान, एमबिएसी जस्ता विभिन्न सरकारी निकायहरुसँग को-अर्डिनेसन दिएर सहयोग गर्न सफल भयाैँ कोभिडको समयमा पनि ।

अब्रोड एजुकेसनमा परामर्शदाता शैक्षिक संस्थाहरुका कारण यो क्षेत्रमा थुप्रै विकृति आएका छन् भनिन्छ, यसबारेमा के भन्नुहुन्छ ?

-यो भनेको शिक्षाको कमिले गर्दा हुने गर्दछ । यसमा विद्यार्थीहरु सबैभन्दा राम्रो काउन्सिलर कुन हो भनेर काउन्सेलिङ गर्न सक्नुपर्छ । कन्सल्टेन्सी राम्रो कुन हो भनेर चिन्न सक्नुपर्छ । राम्रो कन्सल्टेन्सी छुट्याउनको लागि सर्वप्रथम  इक्यानको सदस्य हो की हाेइन बुझ्नुपर्छ । विद्यार्थीले जान्नुपर्छ । इक्यानमा सदस्य भएका मात्र कन्सल्टेन्सीहरु राम्रा हुन्छन् भन्ने हुँदैन । इक्यानमा सदस्यता लिएकाहरुले केही नराम्रो काम गरेमा इक्यान आफैले कारबाही गर्छ ।

त्यसो हुँदा विद्यार्थीहरु सुरक्षित हुन्छन् । शिक्षा मन्त्रालयबाट स्वीकृति प्राप्त गरेको छ या छैन हेरेर कन्सलटेन्सिको क्वालिटी छुट्याउन सकिन्छ । अन्तर्राष्ट्रिय ट्रेनिङहरु लिएका छन् या छैनन् भनेर हेर्नुपर्छ ।

विदेश जाने अधिकांश विद्यार्थी अध्ययन भन्दा पनि काम र पीआरको प्रकृयामा बढी सक्रिय छन्, यस्तो किन होला ?

विद्यार्थीहरुलाई कसरी फर्काउने भनेर कन्सल्टेन्सीले भन्दापनि नेपाल सरकारले ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ ।

-पीआरकै लागि भनेर सबै विद्यार्थीहरु विदेश गएका हुँदैनन् र सबै देशले पीआर दिन्छ भन्नेपनि हुँदैन । विद्यार्थीहरु अध्ययनको लागि अष्ट्रेलिया अमेरिका मात्र नभई चाइना, भारत, बङ्गलादेश, इजिप्ट जस्ता देशहरुमा पनि जाने गर्दछन् तर धेरै जस्तो विद्यार्थीहरु नेपाल फर्किएर आउने गर्दछन् थोरैले मात्र पीआर लिएर बस्छन् । विद्यार्थीहरुलाई कसरी फर्काउने भनेर कन्सल्टेन्सीले भन्दापनि नेपाल सरकारले ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ । सरकारले जाने कुरामा भन्दा पनि गएकालाई कसरी ल्याउने भन्ने कुरा सरकारले सोच्नुप-याे ।

वेद इन्टरनेशनल एजुकेसन कन्सल्टेन्सीका आगामी भविष्यका के कस्ता लक्ष्य र योजनाहरु छन् ? स्थापना कालदेखि यो संस्थाको विकास कस्तो भइरहेको छ ? 

‍-स्थापना कालदेखी आजसम्म हामी सबै किसिमका सुविधा दिन सफल भएका छौँ र इमान्दारीता पूर्वक सेवा दिइरहने छौँ ।

जुन देशमा जाने हो त्यसमा त्यो देशको भिजा पोलिसी, आवश्यक पर्ने कागजातहरु, वातारण, त्यहाँ पाउने अवसरहरु, विश्वविद्यालय कति दिन जानुपर्ने लगायतका विभिन्न कुराहरुमा विद्यार्थीहरुले डिटेल अध्ययन गर्न जरुरी छ ।

विदेश अध्ययन गर्न तयारीमा रहेका विद्यार्थीहरुले मुख्यत के-के कुरामा ध्यान दिन आवश्यक छ ? र यो कन्सल्टेन्सी राम्रो भनेर कसरी छुट्याउन सकिन्छ ?

-विदेश अध्ययन गर्न जाने विद्यार्थीहरु एकदमै अध्ययनशील हुन जरुरी छ  । जुन देशमा जाने हो त्यसमा त्यो देशको भिजा पोलिसी, आवश्यक पर्ने कागजातहरु, वातारण, त्यहाँ पाउने अवसरहरु, विश्वविद्यालय कति दिन जानुपर्ने लगायतका विभिन्न कुराहरुमा विद्यार्थीहरुले डिटेल अध्ययन गर्न जरुरी छ । यहीँ अध्ययन गर्न मुस्किल भएको खण्डमा नै कन्सल्टेन्सी जाने हो । र राम्रो कन्सल्टेन्सी गएर यो सबै कुराको उत्तर पाउनुहुन्छ । कन्सलटेन्सी सही छ वा गलत छ भनेर थाहा पाउनका लागि उहाँले के पनि गर्न सक्नुहुन्छ भने कुनै कन्सल्टेन्सीले उत्तर दिन्छ भने त्यो उत्तर उहाँले गुगलमा गएर चेक गर्नुप-याे अथवा सम्बन्धित वेवसाइटमा गएर अध्ययन गर्नुप-याे । कसैले केही कुरा भन्छ भने विश्वास गरिहाल्नु भएन । यसका साथै पहिले गएका विद्यार्थीहरुको सक्सेस स्टोरी कस्तो छ, भिजा कत्तिको  लगाइराख्नु भएको छ भनेर बुझ्दा पनि राम्रो हुन्छ । पहिले गएका विद्यार्थीसँग कुरा गर्दा पनि हुन्छ ।

यो कन्सल्टेन्सीसँग काम गरेका कुनै विद्यार्थीको सफलताका कथा सार्वजनिक गर्न सक्नुहुन्छ ?

-एकजना विद्यार्थी हुनुहुन्थो हामीसँग अष्ट्रेलिया जान मन गर्नुभएको थियो तर उहाँको योग्यता नपुगेका कारण उहाँलाई हामीले लिन सकेनाैँ । तर पछि उहाँको योग्यता पुगिसकेपछि फेरि आएर हाम्रैबाट जानुभयो । चाँडै नै भिसा लागेको थियो । अहिले पनि राम्रै गरिरहनु भएको छ । मेरो साथी जस्तै हुनुहुन्छ । विद्यार्थीलाई सहयोग चाहियो भने उहाँले सहयोग गर्नुहुन्छ । विद्यार्थीहरु सुरुमा आउँदा अलि गाह्रो मान्नुहुन्छ । त्यसमा त यति पैसा दियो भने गर्दिन्छ तपाई पनि गरिदिनुस् भन्नुहुन्छ । तर, हामी विद्यार्थीको सम्पूर्ण डकुमेन्टहरु भएपछि मात्र प्राेसेस गर्छौँ ।