कोरोना संक्रमणले शिथिल बन्दै अर्थतन्त्र

कोरोना संक्रमणले शिथिल बन्दै अर्थतन्त्र


काठमाडौँ । यतिबेला चीनबाट सुरु भएको कोरोना भाइरसको संक्रमणका कारण विश्व अर्थतन्त्र शिथिल बन्दै गएको छ ।

दुई महिनामा चीनसहित एसियाली मुलुकको अर्थतन्त्रमा १५ अर्व डलरको क्षति हुने अनुमान गरिएको छ । यस्तो अवस्था तीन महिनासम्म रहिरहे डेढ खर्व बराबरको आर्थिक क्षति हुने आँकल एसियाली विकास बैंक (एडिबी) ले गरेको छ ।

चीनमा कोरोनाले धमाधम मानिसहरूको मृत्यु भइरहँदा नेपालमा कोरोनाको कुनै प्रभाव छैन भन्दैथ्यो सरकार । तर त्यसो भनिरहँदा पर्यटन लगायतका विभिन्न क्षेत्रमा त्यसको असर देखिन थालेको थियो । होटल व्यवसाय धरासायी हुँदैछ । पर्यटक क्षेत्रका मुख्य मुख्य होटलहरू प्रायः सुनसान छन् । बुकिङ भएका होटलहरू पनि ६० प्रतिशत भन्दाबढी रद्द भएका छन् । पर्यटन क्षेत्र संकटग्रत घोषणा गर्न र राहत दिन व्यवसायीहरूले माग गरेको होटल एसोशियन (हान)का अध्यक्ष सृजना राणाको भनाइ छ ।

नुनदेखि सुनसम्मका वस्तुमा मल्य वृद्धि भएको छ भने ग्यास लगायतका अन्य दैनिक उपभोग्य बस्तुहरूमा कालो बजारी बढ्न थालेको छ । अहिले सरकारसँग नेपाली अर्थतन्त्रमा कति क्षति भएको छ भन्ने कुनै एकिन तथ्यांक आइसकेको छैन । अहिलेसम्म नेपालमा कोरोना भित्रिएको छैन तर त्यसको प्रभाव भने अर्थतन्त्रमा देखिन थालेको छ । विषेश गरी कोरोना संक्रमणका कारण नेपालको पर्यटन,आयात निर्यात, वैदेशिक लगानी, विप्रेशण तथा निर्माण लगायतका विभिन्न क्षेत्रमा प्रतिकुल असर परेको देखिएको छ । कुन क्षेत्रमा कति क्षति पुगेको छ भन्ने अध्ययन गरेर तथ्यांक सार्वजनिक गर्ने अर्थमन्त्रालयले जनाएको छ ।

गत फागुन २० गते आफ्नो दुई वर्षे कार्यकाल सकेका अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले फागुन २१ गते पूनः अर्थमन्त्रीका रुपमा पदभार ग्रहण गरेपछि कोराना संक्रमणले अर्थतन्त्रमा पारेको प्रभावका बारेमा अध्ययन गर्न समिति बनाएको बताएका थिए । कोरोना संक्रमणका कारण कुन कुन क्षेत्रमा प्रतिकुल असर परेको छ, ती क्षेत्रको विस्तृत अध्ययन गरेर तथ्यांक सार्वजनिक गर्ने अर्थमन्त्रालयले जनाएको छ । अर्थमन्त्री खतिवडा र नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर डा.चिरन्जीवि नेपालले कोरोना संक्रमणकै कारण पर्यटन क्षेत्र लगायतका अन्य अर्थतन्त्रका विभिन्न क्षेत्रमा प्रतिकुल असर परेकाले लक्षित आर्थिक वृद्धि हासिल गर्न समस्या पर्ने बताउँदै आएका छन् । त्यस्तै,राष्ट्र बैंकले अर्थमन्त्रालयलाई यसबारे सुझाव पनि दिइसकेको छ ।

सरकारले यस वर्ष ८.५ प्रतिशत आर्थिक वृद्धिदर हासिल गर्ने लक्ष्य राखेको छ । सरकारले लक्षित गरेको आर्थिक वृद्धिदर महत्वाकांक्षी भएको भन्दै यसअघि पनि हासिल हुन गाह्रो हुने कोरोना भाइरसको संक्रमण सुरु नहुँदै पनि हासिल हुनेमा शंका व्यक्त गरिएको थियो । त्यसैमाथि कोरोनाको संक्रमण सुरु भएपछि अर्थतन्त्रका विभिन्न क्षेत्रमा प्रतिकुल असर परेकाले ८.५ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धिदर हासिल हुन नसक्ने सरकारका जिम्मेवार व्यक्तिबाटै आउन थालेको छ ।

यता समग्र पर्यटन व्यवसाय क्षेत्रमा परेको प्रभावका बारेमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्यन मन्त्रालयले पनि समस्याको पहिचान गर्दै अध्ययन सुरु गरेको छ । मन्त्रालयका सहसचिव घनश्याम उपाध्यायले अध्ययन भइरहेको बताएका छन् । साथै पर्यटन क्षेत्रमा के कति क्षति भएको छ, त्यसको पहिचान गरी राहत प्याकेज ल्याउने सरकारको तयारी रहेको सहसचिव उपाध्यायले बताए ।

त्यसैगरी नेपाल राष्ट्र बैंकले पनि प्याकेजमा राहतको व्यवस्था गर्ने तयारी गरेको छ । राष्ट्र बैंकका डेपुटी गभर्नर चिन्तामणी शिवाकोटीले सहुलियतपूर्ण कर्जा लगायतका विभिन्न व्यवस्था गर्न सकिने केन्द्रबिन्दुलाई बताए ।

यता विश्व बैंकले पनि कोरोनासँग लडिरहेका मुलुहरुको सहयोगका निम्ती १२ अर्व अमेरिक डलर बराबरको राहत प्याकेजको घोषणा समेत गरेको छ । यस्तो रकम स्वाथ्य प्रणालीलाई सहयोग गर्न प्रयोग गरिने विश्व बैंकले जनाएको छ ।

Logo