सैजन, सहिजन अथवा सजिवन मधेश प्रदेशमा अग्ला रूखमा लामा लामा बोडी आकारको तरकारी खान मिल्ने एक प्रकारको रूख हो ।
नेपाली भाषामा कतै कतै शीतल चिनी भनेर चिनिने यो वनस्पतिलाई संस्कृतमा सोभञ्जन, शिग्रु र तीक्ष्णगन्धा आदि नामले पनि बोलाउने गरिन्छ ।
सजिवनले मान्छेको शिरदेखि पाउसम्म उपचार गर्न सक्ने औषधीय गुण बोकेको हुन्छ । नेपालमा सहजै पाइने भए पनि सजिवनको औषधीय गुणका बारेमा भने कमैलाई मात्र थाहा छ ।
सजिवन एक बहुपयोगी वृक्ष हो । सजिवनको बोटको सबै भागलाई हामी खानाका रुपमा, औषधी बनाउन र ओद्योगिक काममा प्रयोग गर्न सक्छौं । सजिवनमा प्रचुर मात्रामा पोषक तत्व र भिटामिन हुन्छ । एक अध्ययनका अनुसार सजिवनमा दुधको तुलनामा चार गुणा पोटासियम तथा सुन्तलाको तुलनामा सात गुणा भिटामिन ‘सी’ पाईन्छ ।
सजिवनको बोक्रा, पात, बिउ, गुदी, जरा इत्यादी बाट आयुर्वेदिक औषधी तयार गरिन्छ । जुन लगभग ३०० प्रकारको बिमारीलाई निको पार्ने काम गर्छ । यसै सिलसिलामा आज हामी सजिवनको पातले मानव शरिरमा पुर्याउने सात फाइदाका बारेमा जान्नेछौं ।
१. शक्ति बढाउछ : सजिवन पातको सेवनले शरीरको थकान र कमजोरीलाई हटाउने गर्दछ । यसको पातमा आइरन धेरै मात्रामा भएकाले कमजोरी र बेहोशीलाई हताउछ । सजिवनको पातमा भिटामिन ए हुने भएकाले यसले आइरनलाई अवशोषित गर्न मद्दत गर्दछ ।
२. डाइविटिजको लागि मद्दतगार : सजिवनको पातमा फाइटोकेमिकल्स पाइन्छ । कोलेस्टेरोल लेबललाई नियन्त्रणमा राख्न मद्दत गर्छ । उच्च रक्तचाप नियन्त्रण गर्न विशेष भूमिका हुन्छ । डाइविटीजका कारण उत्पन्न कोल्स्ट्रोल, लिपिड र स्ट्रेसको मात्रालाई सजिवनको पातले कम गर्छ ।
३. दिमागलाई स्वस्थ्य बनाउछ : सजिवनको पातमा एन्टिअक्सिडेन्ट हुने भएकाले दिमागलाई रचनात्मक कार्य गर्नका लागि सघाउँछ । यसको पातले अल्जाइमर,डिमेंशिया र अन्य मानसिक रोग लाग्नबाट बचाउछ ।
४. मुटुको सुरक्षा गर्छ : सजिवनको पात मानव मुटुका लागि निकै फाइदाजनक हुन्छ । सजिवनको पातले कोल्स्ट्रोलको खराव पक्षलाई कम गर्दछ । कोल्स्ट्रोल सिधै मुटुसँग सम्बन्धित भएकाले हटअत्याक आउने सम्भावनालाई न्युन गर्दछ ।
५.इन्फेक्सन लाग्न दिदैन : सजिवनको पातमा एन्टिमाइक्रोबियल र एन्टिबैक्टिरियल आदिको गुण हुने भएकाले छालाको इन्फेक्सन र युरिनको इन्फेक्सनलाई हुन दिदैन ।
६. रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ : फाइटोन्युट्रिएटसको मात्रा सजिवनको पातमा प्रचुर मात्रामा हुने भएकाले रोगसँग लड्न सक्ने क्षमतामा बृद्धि गर्दछ । यसैका कारण बिभिन्न प्रकारका संक्रमण र परजिविबाट पनि बचाउछ ।
७. आखाँलाई स्वस्थ बनाउछ : सजिवनको पातमा प्रचुर मात्रामा भिटामिन ए हुने भएकाले आखाँका लागि यसको पातको सेवन निकै फाइदा जनक हुन्छ । पातको सेवनले आखाँमा लाग्न सक्ने बिभिन्न रोगहरुबाट बचाउछ
प्रतिक्रिया