वर्तमान समयमा विज्ञानले धेरै प्रगति गरेको छ, जसमा लिफ्टको आविष्कार पनि निकै महत्वपूर्ण आविष्कार हो । अहिले हामी लिफ्टमार्फत मिनेटमै गगनचुम्बी भवनहरूको कुनै पनि तल्लामा सजिलै पुग्न सक्छौं। लिफ्टमा घिर्नी, फलामका तार र ब्यालेन्स तौल प्रयोग गरिन्छ । आजकल लिफ्ट अग्लो भवनमा मात्र नभई जहाज, बाँध आदि जताततै प्रयोग गरिन्छ, तर लिफ्टको स्वरूप सधैं यस्तो थिएन। के तपाईंले कहिल्यै सोच्नुभएको छ कि लिफ्टको आविष्कार कसरी भयो ? आउनुहोस् जानौँ-

भनिन्छ आवश्यकता आविष्कारको जननी हो । रोमन कालमा भवन निर्माण, पुल निर्माण आदिमा भारी सामान उठाउन लिफ्ट जस्ता मेसिनको आविष्कार भएको थियो। रोमन इन्जिनियर भिट्रुभियस पोलियो पहिलो शताब्दी ईसापूर्वमा घिर्नीहरूद्वारा उठाउन र तल झार्नको लागि लिफ्टको प्रयोग गर्ने पहिलो व्यक्ति थिए, जसमा भारी वस्तुहरू बोकिन्थ्यो ।

हाइड्रोलिक लिफ्टहरू १९औं शताब्दीको प्रारम्भमा प्रयोग गरिन्थ्यो, त्यसबेलासम्म त्यसले भारी सामानहरू मात्र बोक्थ्यो। सन् १८५२ मा, एलिशा ग्रेभ्स ओटिसले लिफ्टमा सुरक्षा सुविधाहरू स्थापना गरे र त्यसपछि मानिसहरूलाई माथि र तल लैजाने काम सुरु भयो।

आधुनिक लिफ्ट पहिलो पटक अमेरिकी उद्योगपति एलिशा ओटिसले आविष्कार गरेको भनिन्छ । अहिले ओटिस नामको कम्पनी विश्वको सबैभन्दा ठूलो लिफ्ट निर्माता र एसेम्बलिङ कम्पनी हो। पहिलो सार्वजनिक लिफ्ट सन् १८५७ मा न्यूयोर्कको हभआउट डिपार्टमेन्ट स्टोरमा पेश गरिएको थियो। यो लिफ्ट एक मिनेट भन्दा कममा पाँचौं तलामा पुग्ने गर्दथ्यो । त्यसपछि तीन दशकसम्म यस लिफ्टमा परिमार्जन गरिएको थियो ।

सन् १८८९ मा लिफ्टमा पुस बटन प्रयोग भएको थियो । यो एक धेरै महत्त्वपूर्ण परिवर्तन थियो। यसपछि लिफ्टलाई राम्रोसँग डिजाइन गरी गति, सुरक्षासँग सम्बन्धित मुख्य समस्या हटाइएको थियो। अधिक सुरक्षित लिफ्टहरू भवनहरूको लागि उपयोगी साबित भयो। सन् १९५० सम्म तिनीहरू स्वचालित भए। यसरी बिस्तारै लिफ्टको बनावट परिवर्तन हुँदै गयो र आज यो बिना कुनै अग्लो भवनमा पुग्ने कल्पना पनि गर्न सकिँदैन ।