काठमाडौं ।

आजकल धेरै युवाहरू अनलाइनमा विशेष रुचि राख्छन् । उनीहरू अनलाइनमा नचिनेका व्यक्तिहरूसँग भेट्न र उनीहरूसँग सम्बन्ध विकास गर्न मन पराउँछन् । उनीहरू पहिले विभिन्न सामाजिक सञ्जालहरु तथा वेबसाइटहरूमा एक अर्कासँग जोडिन्छन् र त्यसपछि बिस्तारै समय बित्दै जाँदा उनीहरूले एक अर्कालाई बढी जान्ने प्रयास गर्छन् ।

यसपछि भेटघाटको प्रक्रिया सुरु हुन्छ । तर यो सबै सुरू गर्नु अघि, र अनलाइन सम्बन्धमा गम्भीर हुनु अघि यसको फाइदा र घाटा के कस्ता छन् भनेर सोच्नु आवश्यक छ ।

अपराधको नतिजा : अनलाइन डेटिङ एप्स र वेबसाइटहरू प्रयोग गर्दा, तपाईंले धेरै प्रकारको साइबर अपराधको सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ । ती मध्ये, नक्कली प्रोफाइल, साइबर उत्पीडन, साइबर बदमाशी, साइबरमा मानहानि, साइबरमा पछि लाग्ने जस्ता अपराधहरू सामान्य हुन् ।

बदलाको भावना : यस प्रकारका अपराधहरू अनलाइन डेटिङ एप्सहरुमार्फत हुन सक्छन् । युवा वर्गले यस्ता एप्सहरुको प्रयोग गरी आनन्द मान्छन् । जबकि केही व्यक्तिहरूले पार्टनर वा कसैबाट बदला लिने भावनाको साथ प्रयोग गर्छन् । उनीहरूले निजी जानकारी लिएर वा गोप्य कुरा गरेर ब्ल्याकमेल गर्न शुरू गर्दछन् ।

वित्तीय ठगी : यी प्लेटफर्महरूबाट प्रोफाइलका विवरणहरू लिएर नक्कली प्रोफाइलहरू सजिलैसँग सिर्जना गर्न सकिन्छ र यसको मद्दतले आर्थिक ठगीसहित धेरै गम्भीर अपराधहरू गर्न सकिन्छ । वास्तवमा, प्रायःले विश्वास गरेर उनीहरूको व्यक्तिगत जानकारी शेयर गर्छन् र अन्यले ब्ल्याकमेलिङ गरेर पैसा वा अन्य अनुचित माग गर्न सक्छन् ।

सत्य कसरी थाहा पाउने : तपाईंले कुराकानी गरेको व्यक्तिको नयाँ फोटोहरु माग्नुहोस् । त्यसपछि इन्टरनेटमा उसले दिएको जानकारी कत्तिको सही छन् भनेर सर्च गर्नुहोस् । उसको परिवारका सदस्यहरूको प्रोफाइल पनि हेर्नुहोस् । यस प्रकारको जानकारीले तपाईंले आफैं त्यस रियल वा फेक हो भन्ने छुट्याउन सक्नु हुनेछ ।

यस्ता समस्याहरूबाट बच्न, प्रयोगकर्ताले सुरक्षाको बिभिन्न तरिकाहरू अपनाउनु पर्छ ।
१. प्रोफाइल हाइड गर्नुहोस् र एक भन्दा बढि प्रोफाइल पिक्चर अपलोड नगर्नुहोस् ।
२. यी प्लेटफर्महरू मार्फत कसैसँग खुलेर कुरा नगर्नुहोस् । जति जानकारी आवश्यक छ त्यति नै शेयर गर्नुहोस् ।
३. सकेसम्म यस्ता एप्सहरुमा आफ्नो व्यक्तिगत जानकारी कहिले पनि शेयर नगर्नुहोस् ।

केही एप्सहरु डाउनलोड गर्दा, तपाईंको फोनले कस्तो प्रकारको अनुमति माग्छ भन्ने कुरामा बिचार गर्नुहोस् । सामान्यतया यस्ता प्रयोग गर्नका लागि, तपाईंको फोनको ग्यालरी, सम्पर्कहरू, क्यामेरा, माइक, रेकर्डर आदि सुविधाहरूमा पहुँच गर्न अनुमति दिनुपर्दछ । ध्यानमा राख्नुहोस् यदि त्यस्ता अनलाइन प्लेटफर्महरू ह्याक भएमा प्रयोगकर्ताको सबै व्यक्तिगत जानकारी पनि लिक हुन सक्छ ।