पछिल्लो समय अध्ययनको शिलशिलामा विदेश जानेको संख्या निकै बढ्दै गएको छ । विभिन्न एजुकेसन कन्सल्टेन्सीबाट परामर्श लिएर विद्यार्थीहरु बाहिर पढ्न जान्छन् । त्यही मध्येको एक हो, वेद इन्टरनेशनल एजुकेशन कन्सल्टेन्सी । यो कन्सल्टेन्सी कसरी स्थापना भयो ? यसले कुन–कुन देशमा अध्ययन गर्न पठाउँछ ? विद्यार्थीलाई कस्ता सेवा उपलब्ध गराउँदै आएको छ ? त्यहीँ विषयमा हामीले वेद इन्टरनेशनल  एजुकेसन कन्सल्टेन्सीका प्रबन्ध निर्देशक आशिष कार्कीसँग कुराकानी गरेका छौं । प्रस्तुत छ, निर्देशक कार्कीसँग केन्द्रबिन्दुले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंशः

• वेद एजुकेसन कन्सल्टेन्सीको इतिहासको बारेमा भनिदिनुस् न, कसरी स्थापना भयो ?

वेद इन्टरनेशनल एजुकेसन कन्सल्टेन्सी सन् २०१० मा स्थापना भएको हो । केही शिक्षित वर्गहरु मिलेर स्वदेशमै बसेर अध्ययन गर्न चाहाने वा विदेशमा गएर अध्ययन गर्न चाहाने विद्यार्थीहरुलाई आवश्यक पर्ने सेवा सुविधाहरु कसरी दिन सकिन्छ भन्ने परिकल्पनाबाट यो स्थापना भएको हो । स्थापना भएका दिनदेखि नै विद्यार्थीलाई साना–साना सामान साथै अध्ययनमा मदत पु-याउन आवश्यक पर्ने ट्युसनलगायत तालिमसमेत दिन सुरु गरियो । सुरुवात गर्दै गएपछि वैदेशिक शिक्षाको लहर पनि बढ्दै गयो । सन् २०१० देखी ०१२ को बिचमा अस्ट्रेलियाको माग पनि एकदमै बढ्न थाल्यो । र यस कन्सल्टेन्सीले पनि डिमान्ड अनुसारको अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीलाई सहयोग गर्दै अगाडि बढ्न थाल्यो । सहयोग गर्दागर्दै सयौं विद्यार्थीहरुलाई वेद इनटरनेशनल कन्सल्टेन्सीले अस्ट्रेलियामा अध्ययन गर्न सहयोग गर्न सक्षम भयो । वेद इन्टरनेशनलमा शिक्षित तथा दक्ष टिमको महसुस गर्दै बेला बखतमा थप्दै गयो । त्यसदिन पछि आजको अवस्थामा वेद इन्टरनेशनल छ ।

• यो कन्सल्टेन्सीले बाहिर अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीलाई के कस्तो सुविधा दिँदै आएको छ ? र वेद इन्टरनेशनल अरु भन्दा किन फरक छ ?

वेद इन्टरनेशनल अरु कन्सल्टेन्सीभन्दा के फरक छ भने हामीले अहिले एउटै छातामुनी नै विदेश अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीलाई अथवा स्वदेशमै अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीलाई आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण सेवा सुविधा दिइरहेका छौं । हाम्रो मुख्य लक्ष्य विद्यार्थीलाई इच्छा र दक्ष अनुसारको राम्रो युनिभर्सीटी वा कलेजमा एड्मिशन गराउनु हो । त्यो बाहेक विद्यार्थीलाई अन्य आवश्यक पर्ने कुराहरु जस्तै, सपोर्टिङहरु, एक्जुलर्ली सर्भिसेसहरु दिन्छौँ । जस्तै, उदाहरणका लागि हामी यहाँ टेस्ट प्रिपिरेसनको आयल्स र पिटिइको र टफेलको क्लासहरु पनि दिँदै आएका छौं ।  साथसाथै टेस्ट प्रिपिरेसनको डेट बुकिङको  लागि पनि हामी सहयोग गर्छौ । हामी टफेलको, पिटिइको आधिकारीक एजेण्ट पनि हौं । विद्यार्थीलाई इक्जाम ओरिन्टेड भएर क्लासहरु दिन्छौं र अथराइज सोर्सेहरु पनि उपलबध गराएर इक्जामको डेट बुकिङ पनि हामीले गरिदिन्छौं । अर्को, युनिभर्सीटीमा अध्ययन गर्नु पश्चात् भिजा लागेपछि  र विद्यार्थीहरु उता गएपछि  आवश्यक पर्ने सम्पूर्ण कुराहरुको व्यवस्था पनि यसै छाताबाट गर्दै आएको छ । एउटा विद्यार्थीलाई आवश्यक पर्ने कुराहरु जे–जे सेवाहरु हुन्छ त्यो हामी यहाँबाट उपलब्ध गराउँदै आएका छौं ।

हामी टफेल, पिटिइको आधिकारीक एजेण्ट पनि हौं ।

• वेदले विद्यार्थीलाई सुहाउने विश्वविद्यालय र डिग्री कार्यक्रमहरुको लागि कसरी सिफारिस गर्छ र यसमा के –के कुराहरमा विचार गर्नुपर्छ ?

विद्यार्थी यहाँ आउँदा सर्वप्रथम हामी फ्रि-स्कोरिङ गर्छौ । उहाँहरु कुन ब्यागग्राउण्ड, कुन फ्याकल्टीबाट आउनु भएको छ र लिएको ग्रेडहरु सबै हेर्छौ । र त्यसपछि उहाँ कुन विषयको राम्रो गर्न सक्नुहुन्छ । भनेर त्यो छुट्याउन सक्छौं । दाेस्रो भनेको हामी फाइनान्सिङ स्क्रोलिङ गर्छौ । विदेश जाने विद्यार्थीका लागि यो एकदमै आवश्यक पनि हुन्छ । विद्यार्थीको परिवारको आर्थिक अवस्था के छ ? कस्ता विश्वविद्यालयमा उहाँले पढ्न सक्नुहुन्छ । हामी त्यो स्क्रोलिङ गर्छौ र हामी उहाँको सामाजिक गतिविधी पनि नियाल्छौं । 

• यो कन्सल्टेन्सीले हालसम्म अमेरिका, अष्ट्रेलिया र बेलायतका विश्वविद्यालयमा कति विद्यार्थीहरु भर्ना गरेको छ ? 

हामीले अहिलेसम्म सयौं विद्यार्थीहरुलाई पठाइसकेका छौं । रेसियोको कुरा गर्दा स्थापना कालदेखि अहिलेसम्म अस्ट्रेलिया ८० प्रतिशत जान सफल भए र युएसमा १० देखि १५ प्रतिशत मात्र छ । किनकी युएसमा उनीहरुको भिजा नीति नै त्यहीँ अनुसारको भएर लगभग सबैले भिसा पाउने नेचरका छैनन् । थोरै संख्यामा मात्र लाने उनीहरुको टार्गेट भएर त्यती मात्र हुन्छ । युकेको लागि चाहीँ हाम्रोमा १०० प्रतिशत नै छ ।

हाम्रोमा भिजा रेसियो अस्ट्रेलिया ८० प्रतिशत र युके शत प्रतिशत छ ।

• वेदले बाहिर जाने विद्यार्थीहरुका लागि छात्रवृत्ति प्राप्त गर्न कसरी सहयोग गर्छ र विद्यार्थीलाई कस्तो प्रकारको छात्रवृत्ति उपलब्ध गराउँछ ?

छात्रवृत्तिको कुरा गर्दा यो कन्सल्टेन्सीले विद्यार्थीलाई आर्थिक रुपमा सहज होस् भनेर छात्रवृत्तिलाई प्रथमिकता दिन्छौं । फुल स्कलर्सिप मात्र नहेरीकन विद्यार्थीलाई सहज हुने अन्य कुनै स्कलर्सिप छन् भने हामी त्यो पनि लोकेड गर्दिन्छौं । मिरेड बेस स्कलर्सिप पनि हुन्छन् । जस्तै, कोही खेलमा अब्बल हुन्छ, कोही म्युजिकमा अब्बल हुन्छन् तर, उनीहरुको स्कोर राम्रो हुँदैन । उनीहरुसँग जे दक्षता छ त्यहीको आधारमा उनीहरुलाई लान पनि सक्छौं । त्यसको लागि मात्र स्कलर्सिप हैन कि हामी विद्यार्थीलाई पहिले राम्ररी चिनेर ऊ भित्र भएको दक्षतालाई विश्वविद्यालयमा जानकारी दिएर त्यही अनुसारको स्कलर्सिप दिन हामी मदत गर्छौ ।

• यहाँका काउन्सिल र स्टाफहरुको योग्यता र तालिमको बारेमा भनिदिनुस् न ।

हाम्रा काउन्सिलहरु क्युयूएसी ट्रेनिङ प्राप्त हुनुहन्छ । यो चाहिं बिशेषगरी अस्ट्रेलिया जानेको काउन्सिलिङ गर्नका लागि लिइने डिग्रि हो । लाइसेन्स होल्डर पनि हुनुहुन्छ । साथसाथै नेपाल सरकारको मापदण्ड अनुसार टिआईटिआई तालिम प्राप्त काउन्सिलर पनि हामीसँग हुनुहुन्छ । हामीसँग मास्टर क्लियर गरेका नै धेरै छन् र मिनिमम पनि हाम्रा काउन्सिलरहरु ब्याचर क्लियर गरेका हुनुहुन्छ । यसका साथै हाम्रा काउन्सिलरहरु कम्तिमा ५ वर्ष काम गरिसकेको हुनुहुन्छ । त्यसैले हाम्रा काउन्सिलरहरु एकदमै दक्ष हुनुहुन्छ ।

• तपाईको कन्सल्टेन्सीले विद्यार्थीहरु विश्वविद्यालयमा भर्ना भइसकेपछि र विदेशमा अध्ययन गर्ने तयारी गरिसकेपछि उनीहरुलाई कस्तो प्रकारको सहयोग उपलब्ध गराउँछ ?

यसमा हामीले गर्छु भनेर भन्दा पनि गरेर देखाउनु हो । हामीले गरेका पनि छौँ । सबै परिवार जस्तो नै भएको छ । आज हाम्रोबाट कुनै व्यक्ति सिड्नी जान रुचाउँछ वा कुनै सहर जान रुचाउँछ त्यहाँ कोही आफन्त छैनन् भने सर्वप्रथम हामी अक्मोडिसन उपलब्ध गराउन हामी सक्षम छौँ । यति गर्दा मात्र पनि भएन भने कुनै एउटा साथीको साथ सहयोग चाहियो भने हामीकहाँबाट गएका पुराना विद्यार्थीहरूलाई अनुरोध गरेको खण्डमा सानो सानो कुराहरू सिकाइदिनुहुन्छ । त्यसैले हामी गइसकेपछि पनि सहयोग चाहिएको खण्डमा सहयोग दिन्छौँ । विगतमा पनि त्यो कामहरू गरेको छ र भविष्यमा पनि त्यो सर्भिस दिन्छौँ ।

• यो कन्सल्टेन्सीले कोरोना महामारीमा कस्ता चुनौतीहरू सामना गर्‍यो ? र यो कठिन समयपछि पनि विद्यार्थीहरू विदेशमा पढ्ने आफ्नो सपना पूरा गर्न सक्षम छन् भन्ने देखाउन तपाइहरूले के कस्ता कदमहरू चाल्नुभएको छ ?

कोभिडको समयमा हामी धेरै विद्यार्थीसँग सम्पर्कमै थियौँ । हामी विभिन्न संस्थाका अध्यक्षहरू विभिन्न व्यक्तिहरू र हाम्रा विद्यार्थीसँग हामी सम्पर्कमा बसिरहेका थियौँ । कहाँ के सहयोग आवश्य पर्छ हामी तत्पर अवस्थामा नै बसिरहेका थियौ । हामीले सोचेजस्तो विद्यार्थीहरूले दुःख पाएनन् । फी पेमेन्ट गर्न चाहिँ त्यो बेला अलिकति गाह्रो भएको थियो । तर त्यति बेला पनि हामीले विद्यार्थीलाई सहयोग गरिरहेका थियौँ । एकैचोटी तिर्नुपर्ने फी पेमेन्टहरू किस्ता किस्ता गरेर दिन मिल्ने वातावरण बनाएका थियौं । त्यो हामीले विद्यार्थीलाई सहयोग गरेका थियौँ । कोभिडको समयमा पनि एनआरएनए, इक्यान, एमबिएसी जस्ता विभिन्न सरकारी निकायहरूसँग समान्वय गरेर सहयोग गर्न सफल भयौं ।

कोभिडको समयमा पनि एनआरएनए, इक्यान, एमबिएसी जस्ता विभिन्न सरकारी निकायहरूसँग समान्वय गरेर सहयोग गर्न सफल भयौं ।

• अब्रोड एजुकेसनमा परामर्शदाता, शैक्षिक संस्थाहरूका कारण यो क्षेत्रमा थुप्रै विकृति आएका छन् भनिन्छ, यसबारेमा के भन्नुहुन्छ ?

यो भनेको शिक्षाको कमीले गर्दा हुने गर्दछ । यसमा विद्यार्थीहरू सबैभन्दा राम्रो काउन्सिलर कुन हो भनेर काउन्सेलिङ गर्न सक्नुपर्छ । कन्सल्टेन्सी राम्रो कुन हो भनेर चिन्न सक्नुपर्छ । राम्रो कन्सल्टेन्सी छट्याउनको लागि सर्वप्रथम इक्यानको सदस्य हो कि हैन बुझ्नुपर्छ । विद्यार्थीले जान्नुपर्छ । इक्यानमा सदस्य भएका मात्र कन्सल्टेन्सिहरु राम्रा हुन्छन् भन्ने हुँदैन । इक्यानमा सदस्यता लिएकाहरूले केही नराम्रो काम गरेमा इक्यान आफैले कारबाही गर्छ ।त्यसो हुँदा विद्यार्थीहरू  सुरक्षित हुन्छन् । शिक्षा मन्त्रालयबाट स्वीकृति प्राप्त गरेको छ या छैन हेरेर कन्सलटेन्सिको क्वालिटी छुट्याउन सकिन्छ । अन्तर्राष्ट्रिय ट्रेनिङहरू लिएका छन् या छैनन् भनेर हेर्नुपर्छ  ।

•  विदेश जाने अधिकांश विद्यार्थी अध्ययन भन्दा पनि काम र पिआरको प्रक्रियामा बढी सक्रिय छन्, यस्तो किन होला ?

पिआरकै लागि भनेर सबै विद्यार्थीहरू विदेश गएका हुँदैनन् र सबै देशले पिआर दिन्छ भन्ने पनि हुँदैन । विद्यार्थीहरू अध्ययनको लागि अस्ट्रेलिया, अमेरिका मात्र नभई चाइना, भारत, बङगालादेश, इजिप्ट जस्ता देशहरूमा पनि जाने गर्दछन्  तर धेरै जस्तो विद्यार्थीहरू नेपाल फर्केरै आउने गर्दछन् थोरैले मात्र पिआर लिएर बस्छन् । सबै विद्यार्थीहरुलाइ कसरी फर्काउने भनेर कन्सल्टेन्सीले भन्दा पनि नेपाल सरकारले ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ । सरकारले जाने कुरामा भन्दा पनि गएकालाई कसरी ल्याउने भन्ने कुरा सोच्नु पर्‍यो ।

• वेद इन्टरनेशनल एजुकेसन कन्सल्टेन्सीका आगामी भविष्यका के कस्ता लक्ष्य र योजनाहरू छन् ? र भविष्यका योजनाहरू के कस्ता रहेका छन् ?

स्थापना काल देखी आजसम्म हामी  सबै किसिमका सेवा दिन सफल भएका छौ र इमान्दारीता पूर्वक सेवा दिइरहनेछौ । समयको माग अनुसार भविष्यमा पनि नयाँ नयाँ विद्यार्थी मैत्री कार्यक्रमहरु ल्याउन तयार भएर बसेका छौं ।

• विदेश अध्ययन गर्न तयारीमा रहेका विद्यार्थीहरूले मुख्यता के के कुरामा ध्यान दिन आवश्यक छ ? 

विदेश अध्ययन गर्न जाने विद्यार्थीहरू एकदमै अध्ययनशील हुन जरुरी छ  । जुन देशमा जाने हो त्यसमा त्यो देशको भिजा पोलिसी, आवश्यक पर्ने कागजातहरू, वातावरण, त्यहाँ पाउने अवसरहरू, विश्वविद्यालय कति दिन जानुपर्ने लगायतका विभिन्न कुराहरूमा डिटेल अध्ययन गर्न विद्यार्थीहरूले जरुरी छ । यहीँ अध्ययन गर्न मुस्किल भएको खण्डमा नै कन्सल्टेन्सी जाने हो । र राम्रो कन्सल्टेन्सी गएर यो सबै कुराको उत्तर पाउनुहुन्छ । कन्सल्टेन्सी सही छ वा गलत छ भनेर थाहा पाउनका लागि उहाँले के पनि गर्न सक्नुहुन्छ भने कुनै कन्सल्टेन्सीले उत्तर दिन्छ भने त्यो उत्तर उहाँले गुगलमा गएर चेक गर्नुप¥यो । अथवा सम्बन्धित वेबसाइटमा गएर अध्ययन गर्नुप-यो ।  कसैले केही कुरा भन्छ भने विश्वास गरिहाल्नु भएन । यसका साथै पहिले गएका विद्यार्थीहरूको प्रगतिको कथा कस्तो छ, भिजा कत्तिको लगाइराख्नु भएको छ भनेर बुझ्दा पनि राम्रो हुन्छ । पहिले गएका विद्यार्थीसँग कुरा गर्दा पनि हुन्छ ।

• यो कन्सल्टेन्सीसँग काम गरेका कुनै विद्यार्थीको सफलताका कथा सार्वजनिक गर्न सक्नुहुन्छ ?

एक जना विद्यार्थी हुनुहुन्थ्यो हामीसँग अस्ट्रेलिया जान मन गर्नुभएको थियो तर उहाँको योग्यता नपुगेका कारण उहाँलाई हामीले लिन सकेनों । तर पछि उहाँको योग्यता पुगिसकेपछि फेरी आएर हाम्रैबाट जानुभयो । चाडै नै भिजा लागेको थियो । अहिले पनि राम्रै गरिरहनु भएको छ । मेरो साथी जस्तै हुनुहुन्छ । विद्यार्थीलाई सहयोग चाहियो भने उहाँले सहयोग गर्नुहुन्छ । विद्यार्थीहरू सुरुमा आउँदा अलि गाह्रो मान्नुहुन्छ । त्यसमा त यति पैसा दियो भने गर्दिन्छ तपाई पनि गरिदिनुस् भन्नुहुन्छ । तर, हामी विद्यार्थीको सम्पूर्ण डकुमेन्टहरू भएपछि मात्र प्रोसेस गर्छौ ।  अन्य कन्सल्टेन्सीहरूमा थोरै डकुमेन्टले हुँदा हुँदै पनि काम हुन्छ तर हाम्रोमा सम्पूर्ण डकुमेन्ट चाहिन्छ अरूले पैसा दिएपछि डकुमेन्ट बनाइदिन्छ रे तर हामी बनाउँदैनौ । बरु कहाँ छ त्यहाँबाट ल्याउनुहोस् भन्छौँ ।