आगामी मंसिर ४ गते हुन गइरहेको प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको निर्वाचनका लागि उम्मेदवारहरूले उम्मेदवारी दर्ता गराइसकेका छन्।उम्मेदवारी दर्ता गराएका केही उम्मेदवारले फिर्ता समेत लिएका छन्। निर्वाचन आयोगले बुधबार दिउँसो १ बजेसम्म उम्मेदवारी फिर्ता लिनसक्ने कार्यतालिका बनाएको थियो। सोहीअनुसार उम्मेदवारहरूले आफ्नो उम्मेदवारी फिर्ता लिएका हुन्।
उम्मेदवारी दर्ता भएसँगै मुलुक चुनावी तयारीमा तिब्ररुपमा जुटेको छ। मुलुकको ७ वटा प्रदेशमध्ये बुद्धको जन्मस्थान रहेको ऐतिहासक क्षेत्र लुम्बिनी प्रदेशमा पनि राजनीतिक दल तथा स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूले चुनावी प्रचार अभियानलाई तिब्रता दिएका छन्।
केन्द्रमा पाँच दलीय सत्तागठबन्धन भर्सेस प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमाले, जनता समाजवादी पार्टी, राप्रपा र राप्रपा नेपालले केही स्थानमा चुनावी सहकार्य गरेका छन्। सोही गठबन्धनअनुसार लुम्बिनी प्रदेशमा पनि दलहरूले चुनावी तालमेल गरेका छन्।
गुल्मी -१
गुल्मी जिल्लाको प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्र नम्बर १ को निर्वाचन गतिविधि पनि रोचक हुने देखिएको छ। विगतका चुनावदेखी नै आमनेसामने हुँदै आएका एमालेका प्रदिप ज्ञवाली र कांग्रेसका चन्द्र भण्डारीबीच नै यो चुनाव पनि प्रतिस्पर्धा हुनेछ।
२०७४ सालको चुनाव यस क्षेत्रमा एमालेका प्रदीप ज्ञवालीले जितेका थिए। कांग्रेसका भण्डारीले सोही क्षेत्रबाट २०७० सालमा ज्ञवालीलाई पराजित गरेका थिए।
गुल्मी -२
गुल्मी २ मा एमालेका गोकर्ण विष्ट र गठबन्धनका तर्फबाट नेकपा एसकी रामकुमारी झाँक्रीबीच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। पुर्व सहकर्मीबिच हुन गइरहेको यो चुनाव चुनाव पनि निकै पेचिलो हुने देखिन्छ।
एमाले सचिव विष्ट र नेकपा एसकी सचिव झाँक्रीबिचको चुनावी भिडन्त कडा हुने आकलन गरिएको छ। २ भदौ २०७८ मा एमालेबाट फुटेर एकीकृत समाजवादी बनेपछि झाँक्री एकीकृत समाजवादीतिर लागिन् भने पनि गोकर्ण विष्ट एमालेमै बसेका थिए।
पाल्पा -१
सत्ता गठबन्धनसँग भिड्न विगतमा जितेको पाल्पा १ मा एमालेले उम्मेदवार परिवर्तन गरेको छ।२०७४ सालको निर्वाचनमा पाल्पा क्षेत्र नम्बर १ बाट एमालेका दलबहादुर रानालाई परिवर्तन गरेर एमालेले नारायणप्रसाद आचार्यलाई टिकट दिएको छ।
एमालेका आचार्यले गठबन्धनका उम्मेदवार कांग्रेस नेता ज्ञानबहादुर गाहासँग प्रतिस्पर्धा गर्दैछन्। यो क्षेत्र एमालेले पटक–पटक जित्दै आएको क्षेत्र हो। सत्ता गठबन्धनसँग भिड्दा पनि यो क्षेत्र जितिन्छ भन्ने एमालेको आकलन छ।
पाल्पा -२
एमालेका तर्फबाट पाल्पा २ मा ठाकुर गैरेले उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन्। पहिलोपटक प्रत्यक्ष निर्वाचनमा प्रतिस्पर्धा गर्न गइरहेका नेता गैरेको पार्टीका पुर्व सहकर्मी नेकपा एकीकृत समाजवादीका सोमप्रसाद पाण्डेसँग प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। क्षेत्रमा गठबन्धनका तर्फबाट उम्मेदवार बनेका पाण्डेयले गत निर्वाचनमा यही क्षेत्रमा एमालेबाट निर्वाचित भएका थिए। पाण्डेय संसदीय राजनीतिमा २०५१ सालदेखि लगातार छैटों पटक उम्मेदवार बनेका छन् भने गैरे पहिलोपटक संसदमा उपस्थिति जनाउन खोजेका छन्।
अर्घाखाँची
एउटा मात्र निर्वाचन क्षेत्र रहेको अर्घाखाँचीको प्रतिस्पर्धा रोचक हुने देखिएको छ। एमालेका तर्फबाट सचिव टोपबहादुर रायमाझी चुनावी मैदानमा उत्रिएका छन् भने सत्ता गठबन्धनका तर्फबाट कांग्रेसका पुष्पा भुसाल मैदानमा छिन्।
अर्घाखाँचीका २०६४ सालको संविधान सभामा तत्कालीन २ वटा निर्वाचन क्षेत्रमध्ये १ मा नेकपा माओवादी केन्द्रबाट टोपबहादुर रायमाझी र अर्कोमा नेपाली कांग्रेसकी पुष्पा भुसाल विजयी भएकी थिइन्। तर २०७० सालको चुनाव रायमाझी विजयी भए पनि भुसाल भने एमालेका डा. दुमन थापासँग पराजित भएकी थिइन्। २०५६ सालको चुनावमा भुसाल पनि उम्मेद्वार बनेर पराजित भएकी थिइन्।
रुपन्देही -१
विगतमा एउटै पार्टीमा रहेका एमालेका छविलाल विश्वकर्मा र भर्खरै एमाले छाडेका घनश्याम भुसाल यो निर्वाचनमा आमनेसामने भएका छन्। रुपन्देही –१ बाट एमालेका विश्वकर्माले उम्मेदवारी दिएका छन् भने एमाले परित्याग गरी भुसालले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका छन्। भुसाललाई सत्ता गठबन्धनले समर्थन समेत गरेको छ।
नेता विश्वकर्मा ०७४ को चुनावमा नेपाली कांग्रेसका अब्दुल रज्जाकलाई पराजित गरेका थिए भने भुसाल रुपन्देही–३ बाट राप्रपाका दीपक बोहरालाई पराजित गरेका थिए। तर यसपटक भने भूसालले पार्टीबाट टिकट नपाएपछि पार्टी परित्याग गरी सत्ता गठबन्धनको सहयोगमा स्वतन्त्र उम्मेदवार बनेका छन्।
रुपन्देही -२
रुपन्देही–२ मा नेकपा एमालेका उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल प्रतिस्पर्धामा छन्। सत्ता गठबन्धनका उम्मेदवार राजु गुरुङसहित तीन जनाको उम्मेदवारी खारेज भएपछि एमालेका पौडेललाई सहज भएको चर्चा सुरू गरिएको छ।
सत्तारुढ गठबन्धनको तर्फमबाट उम्मेदवार बनेका नेकपा एसका गुरुङको बैंकिङ कसुरमा दोषि ठहर भएको व्यक्ति भन्दै उनलाई निर्वाचन आयोगले उम्मेदवारी खारेज गरिदिएको थियो।सत्ता गठबन्धनको उम्मेदवारी नै खारेज भएपछि उनले बिहिबार सर्वोच्चमा उक्त निर्णय गलत भएको भन्दै रिट दायर गरेका छन्।
प्रतिस्पर्धीको उम्मेदवारी नै खारेज भएपछि रुपन्देही–२ एमाले उपाध्यक्ष एवं पूर्व अर्थमन्त्री विष्णु पौडेललाई चुनाव जित्न सहज भएको आकलन छ। यद्यपी यस क्षेत्रमा पौडेलसहित साना दल र स्वतन्त्र गरी १५ जनाको उम्मेदवारी कायम भएको छ।
रुपन्देही -३
रुपन्देही ३ मा राप्रपाका दिपक बोहरा र सत्ता गठबन्धनका तर्फबाट कांग्रेस नेता बालकृष्ण खाँडबीच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। एमाले, जसपाको समर्थनमा उम्मेदवारी दिएका पूर्व मन्त्री दीपक बोहरा र सत्ता गठबन्धनको सहयोगमा उम्मेदवारी दिएका खाँडबिचको प्रतिस्पर्धा कडा हुने देखिएको छ।
पूर्वप्रधानपञ्च बोहोरा सातौंपटक चुनाव लड्दैछन्।२०४८ सालपछिको संसदीय अभ्यासमा बोहोरा रुपन्देहीबाट निर्विकल्प उम्मेदवार बन्दै आएका छन्।
रुपन्देही -४
रुपन्देही क्षेत्र नम्बर ४ मा पाली कांग्रेसका प्रमोदकुमार यादव र जनता समाजवादी पार्टीका ओमप्रकाश यादवबिच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। प्रमोदकुमारलाई सत्ता गठबन्धनको समर्थन छ भने ओमप्रकाश प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमालेको साथ छ। जसपासँग चुनावी तालमेल गरेपछि एमालेले रुपन्देही ४ जसपाका लागि खाली गरेको हो।
रुपन्देही -५
एमालेका बासुदेव घिमिरे र सत्ता गठबन्धनका तर्फबाट कांग्रेसका भरतकुमार शाहले रुपन्देही ५ मा प्रतिस्पर्धा गर्दैछन्।
एमालेबाट सुरूमा वासुदेव घिमिरेलाई टिकट दिइएको भएपनि पछि खिमलाल भट्टराईलाई दिइएको थियो। तर घिमिरेले दिउँसो साढे ३ बजे र भट्टराईले साँझ ५ बजे उम्मेदवारी दर्ता गराएका कारण निर्वाचन कार्यालयले घिमिरेको उम्मेदवारीलाई आधिकारिकता दिएको थियो।
कपिलवस्तु -१
कपिलवस्तुको क्षेत्र नम्बर १ मा एमालेका बलराम अधिकारी र सत्ता गठबन्धनबाट माओवादीका चक्रपाणी खनालबिच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ।
अधिकारी पूर्व सभासद समेत हुन् भने खनालले २०७४ सालको निर्वाचनमा कांग्रेस नेता दीपकुमार उपाध्यायलाई पराजीत गरेका थिए। अघिल्लो चुनावमा प्रतिस्पर्धी रहेका खनाल र उपाध्याय यो चुनावमा भने सहयोगी बनेर एमालेसँग लड्नुपर्ने अवस्थामा छन्।
कपिलवस्तु -२
कपिलवस्तु २ मा एमालेबाट बृजेशकुमार यादव र सत्ता गठबन्धनबाट कांग्रेसका सुरेन्द्रराज आचार्य प्रतिस्पर्धामा छन्।अघिल्लो निर्वाचनमा पराजय भोगेका आचार्य यसपटक सत्ता गठबन्धनको सहयोगका कारण बलिया उम्मेदवार मानिन्छन्।
०७४ सालको चुनावमा सूर्य चिन्ह लिएर हृदयेश त्रिपाठीको स्वतन्त्र राजनीतिक समूहबाट चुनाव जितेका थिए।गत चुनावमा एक अर्कासँग पराजीत भएका यी दुई नेता पुनः यो चुनावमा आमनेसामने भएका छन्।
कपिलवस्तु -३
कपिलबस्तु ३ मा सत्ता गठबन्धनका तर्फबाट कांग्रेस नेता अभिषेक प्रताप साह र एमालेका मंगलप्रसाद गुप्ताबिच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। ०७४ सालमा तत्कालीन संघीय समाजवादी फोरम (हाल जसपा)का मङ्गलप्रसाद गुप्तालाई पराजित गरेका थिए। यो निर्वाचनमा भने मंगलप्रसाद एमालेबाट उम्मेदवार बनेका छन्। गत स्थानीय तहमा आएको मतका आधारमा यस क्षेत्रमा एमाले अगाडि देखिन्छ।
रुकुम पुर्व
रुकुम पूर्वमा लुम्बिनी प्रदेशका पूर्व सभामुख पूर्ण घर्तीमगर र नेकपा (एमाले)को तर्फबाट कैलाशकुमार मल्लबिच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। दुई फरक पार्टीबाट प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका घर्ती र मल्ल दुवै पूर्व माओवादीका कमाण्डर हुन्।माओवादीको उद्गमस्थल रुकुम पुर्वमा यो निर्वाचनमा सत्ता गठबन्धनका तर्फबाट उम्मेदवार बनेका पुर्ण घर्तीका विरुद्ध पार्टीभित्रैबाट बागी उम्मेदवारी परेको छ। जसका कारण उनलाई यो चुनाव भारी पर्ने देखिन्छ। यो क्षेत्रमा अघिल्लो निर्वाचन माओवादीकी कमला रोकाले जितेकी थिइन्।
रोल्पा
एउटा मात्र निर्वाचन क्षेत्र रहेको रोल्पामा सत्ता गठबन्धनबाट माओवादी नेता वर्षमान पुन र एमालेका तर्फबाट पुर्ण बुढामगर उम्मेदवार छन्। गठबन्धनका तर्फबाट प्रदेशसभा ‘ख’ मा अघिल्लोपटक पुनसँगै प्रतिस्पर्धा गरेका काँग्रेस नेता अमरसिंह पुन प्रतिस्पर्धामा छन्।
माओवादीको उद्गमस्थल रोल्पामा सत्ता गठबन्धन बलियो भएपनि गठबन्धनको मत एकत्रित गर्नुपर्ने अवस्था छ। प्रतिनिधिसभामा गठबन्धनबाट वर्षमानको एकल उम्मेदवारी परेपनि प्रदेश सभा ‘ख’ मा भने यसअघि निर्वाचित सांसद् दिपेन्द्र पुन सिजलले बागी उम्मेदवारी दिएका छन्।
प्युठान
एमाले नेता सुर्य थापा र राष्ट्रिय जनमोर्चाकी दुर्गा पौडेल प्युठानमा प्रतिनिधिसभाको उम्मेदवार बनेकी छिन्। एमाले पोलिटब्यूरो सदस्य थापा पहिलोपटक प्रत्यक्ष चुनावमा होमिएका छन् भने पौडेल दोस्रोपटक चुनावमा होमिएकी छिन्।
अघिल्लो चुनाव बाम गठबन्धनको सहयोगमा जितेकी पौडेललाई बिरासत जोगाउने चुनौती छ भने कडा स्वभावका नेता मानिने थापालाई जनताबाट अनुमोदित हुने अवसर छ।
दाङ -१
दाङ निर्वाचन क्षेत्र १ मा एमालेकी शान्ता चौधरी र गठबन्धनका मेटमणी चौधरीबीच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। एमालेमा पूर्व सहकर्मी नेकपा एकीकृत समाजवादीका नेता तथा सहरी विकास मन्त्री मेटमणी चौधरी र एमालेकी शान्ताबीचको प्रतिस्पर्धा रोचक हुने देखिन्छ।
गत निर्वाचन मेटमणीले यही क्षेत्रबाट जितेका थिए भने शान्ता पहिलोपटक प्रत्यक्ष निर्वाचन लड्दैछिन्। विगतमा २ पटक समानुपातिक सांसद् बनेकी शान्तालाई प्रत्यक्ष चुनावमार्फत आफुलाई परिक्षित गर्ने चुनौती छ भने मेटमणीलाई विगतको विरासत जोगाउने चुनौती छ।
दाङ -२
दाङ २ मा एमाले महासचिव शंकर पोखरेल र सत्ता गठबन्धनका तर्फबाट माओवादी नेता रेखा शर्माबीचको प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। गत चुनाव जितेका माओवादी नेता कृष्णबहादुर महरा चुनाव नलड्ने भएपछि माओवादीबाट यस क्षेत्रमा शर्माले अवसर पाएकी हुन्।
२०७४ को निर्वाचनमा एमाले–माओवादी गठबन्धन हुँदा पोखरेल र महरा दुवैको दाबी सोही क्षेत्रमा थियो। पछि माओवादी केन्द्रले अडान नछाडेपछि पोखरेललाई लुम्बिनी प्रदेशको मुख्यमन्त्री बनाउने सर्तमा प्रदेशसभामा पठाइएको थियो । तर यो निर्वाचनमा भने महराले मैदान छाड्दा पोखरेललाई सहज हुने आकलन गरिएको छ।
दाङ -३
दाङ क्षेत्र नम्बर ३ मा एमालेका तर्फबाट कोमल वली उम्मेदवार बनेकी छिन् भने सत्ता गठबन्धनका तर्फबाट कांग्रेसका दिपक गिरी उम्मेदवार बनेका छन्।
२०७४ सालको निर्वाचनको केही समय पहिला मात्रै राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी परित्याग गरी नेकपा एमालेमा प्रवेश गरेकी ओली एमालेबाट राष्ट्रियसभा सदस्यमा निर्वाचित भइसकेकी छिन्। उता कांग्रेसबाट पूर्व मन्त्री दीपक गिरी प्रतिस्पर्धामा छन्। २०७० सालको निर्वाचनमा यही क्षेत्रबाट निर्वाचित भएका गिरी माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रधानमन्त्री हुँदा सिँचाई मन्त्री भएका थिए।
बाँके -१
युवा तथा खेलकुदमन्त्री महेश्वरजंग गहतराज, एमालेका सुर्य ढकाल र जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)का रामकुमार यादवबीच बाँके १ मा प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। माओवादी नेता गहतराज सत्ता गठबन्धनको सहयोगमा उम्मेदवार बनेका हुन् भने बाँकी एमाले र जसपाका नेता एक्लाएक्लै प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका छन्।माओवादी नेता गहतराज अघिल्लो निर्वाचनमा यही क्षेत्रबाट निर्वाचित भएका थिए।
बाँके -२
बाँके २ मा जसपा नेता मोहम्मद इश्तियाक राई र सत्ता गठबन्धनका सुदिप नरसिंह राणाबिच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। जसपा सत्ता गठबन्धनबाट बाहिरिएर एमालेसँग तालमेल गरेपछि राई एमालेसहितको गठबन्धनबाट उम्मेदवार बनेका हुन् भने सत्ता गठबन्धनले कांग्रेस नेता राणालाई उम्मेदवार बनाएको हो।
यस क्षेत्रमा राप्रपाबाट उमेदवारी दिएका धवलशमशेर राणा पनि सशक्त उमेदवार मानिन्छन्।राई २०७४ को निर्वाचनमा पनि यही क्षेत्रबाट निर्वाचित भएका थिए भने २०६४ सालको निर्वाचनमा पनि बाँकेबाट निर्वाचित भएका थिए।
बाँके -३
बाँके–३ मा प्रतिनिधिसभातर्फ कांग्रेसका सहमहामन्त्री किशोरसिंह राठौर, एमालेका किस्मतकुमार कक्षपति, जसपाका नोयन्द्र धितालबिच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ। बर्दियाका नेता राठौर पहिलोपटक बाँके आएर चुनावी प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका हुन्। २०७४ सालको निर्वाचनमा यस क्षेत्रबाट बाम गठबन्धनबाट एमालेका नन्दलाल रोकायले कांग्रेसका बादशाह कुर्मीलाई पराजीत गरेका थिए।
बर्दिया -१
कांग्रेस नेता सञ्जयकुमार गौतम र एमाले नेता लक्ष्मण ज्ञवाली बर्दिया १ मा प्रतिस्पर्धा गर्दैछन्। प्रतिनिधिसभा सदस्यको लागि कांग्रेसको तर्फबाट गौतम र अरुणसिंह राठोरले उम्मेदवारी दिएका थिए। तर जिल्ला निर्वाचन कार्यालयले राठोरको दाबी नपुगेको भन्दै गौतमको उम्मेदवारी कायम राख्ने निर्णय लिएको थियो। गौतमले २०७४ सालको निर्वाचनमा बाम गठबन्धनका बामदेव गौतमलाई पराजित गरेर चर्चामा आएका थिए।
बर्दिया -२
बर्दिया २ को चुनाव यसपटक रोचक हुने देखिन्छ। कैलाली घटनामा दोषी ठहर भइ जेलमा रहेका रेशम चौधरीको उम्मेदवारी निर्वाचन आयोगले खारेज गरेपछि स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका रेशमका पिता लालवीर चौधरीलाई उनको पार्टी नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले समर्थन गर्ने भएको छ। एमाले केन्द्रीत राजनीति गर्ने लालबीर २०७४ मा कैलाली १(क) मा चुनाव उठेर राजपाका कृष्णबहादुर चौधरीसँग पराजीत भएका थिए।
गत स्थानीय चुनावसम्म एमालेमै रहेका लालबीर आफ्नो छोरा रेशमलाई छुटाउन ओली सरकारले पहल नगरेको भन्दै केही समय पहिले मात्रै नागरिक उन्मुक्ति पार्टी प्रवेश गरेका थिए। यस क्षेत्रमा एमाले लुम्बिनी प्रदेश कमिटी सदस्य पंकजसिंह राठौर र गठबन्धनबाट नेकपा माओवादी केन्द्रका सुरेश पन्थ उम्मेदवार छन्।
नवलपरासी (पश्चिम) -१
नवलपरासी (बर्दघाट सुस्ता पश्चिम) १ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्यमा कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य तथा अर्बपति व्यवसायी विनोद चौधरी र जनता प्रगतिशील पार्टीका त्रिपाठीबिच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ।
प्रमुख प्रतिपक्षी दल एमाले यस क्षेत्रमा सिन्धु जलेसा बुढाथोकीलाई उम्मेदवार बनाएको थियो। तर एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले उक्त क्षेत्रमा जनता प्रगतिशील पार्टीका त्रिपाठीलाई समर्थन गर्दै बुढाथोकीको उम्मेदवारी फिर्ता लिन निवेदन पठाएपछि बुढाथोकीको उम्मेदवारी फिर्ता भएको थियो। त्रिपाठीले सूर्य चिह्नबाट यही क्षेत्रबाट गत चुनाव जितेका थिए भने चौधरी यसअघि समानुपातिकबाट पहिले नेकपा एमाले र पछि नेपाली कांग्रेसका सांसद बनेका थिए।
नवलपरासी (पश्चिम) -२
नवलपरासी पश्चिम २ बाट नेपाली कांग्रेसका नेता देवेन्द्रराज कँडेलले प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि गठबन्धनबाट उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन् भने नेकपा एमालेले दिपेन्द्रकुमार अधिकारीलाई उम्मेदवार बनाएको छ। पूर्व राज्यमन्त्री देवेन्द्रराज कँडेल २०७४ को चुनावमा वाम गठबन्धनका उम्मेदवार माओवादीका घनश्याम यादव अहिरलाई १० हजारभन्दा बढी मतान्तरले पराजित गरेका थिए।
प्रतिक्रिया