काठमाडौं । संघीय शासन प्रणालीमा पनि केन्द्रीकृतमा जस्तै प्रमुख जिल्ला अधिकारी (सीडीओ) शक्तिशाली बनाईएको छ । नयाँ संहिता अनुसार अझै ३३ कसुरसँग सम्बन्धित मुद्दाहरू (सीडीओ) ले हेर्न पाउने छन् ।

एक वर्षभन्दा कम कैद सजाय हुने फौजदारी मुद्दा अर्धन्यायिक निकायलाई हेर्न दिन सक्ने संवैधानिक व्यवस्था छ । सोही अनुसार सार्वजनिक सुरक्षासँग सम्बन्धित ३३ प्रकृतिका कसुरका मुद्दा सीडीओलाई हेर्ने दिनेगरि व्यवस्था गर्न लागिएको हो ।

मुलुकी अपराध संहिता ०७४ का विभिन्न दफाहरूमा रहेका सार्वजनिक अपराधसँग सम्बन्धित कसुरका मुद्दा हेर्ने अधिकार सीडीओलाई दिन लागिएको हो । तयारी अनुसार अपराध संहिताको दफा ७३ उल्लेखित आवश्यक वस्तु तोडफोड वा हानी नोक्सानीमा सजाय हुने कसुर बाहेकका अन्य सार्वजनिक कसुरका मुद्दा हेर्ने अधिकार सीडीओलाई दिइएको छ ।

जसमा गैरकानुनी भेला गर्न नहुने, भेला रोक्न जारी आदेश भङ्ग गर्ने, हुलदङ्गा गर्न दुरुत्सान दिने, सार्वजनिक स्थानमा शान्ति खालल पार्ने लगायतका कसुरका मुद्दा सीडीओले हेर्नेछन् ।

सीडिओले हेर्न मिल्ने मुद्दा (दफासहित): 
६०. गैरकानुनी भेला गर्न नहुने
६१. गैरकानुनी भेला रोक्ने वा भङ्ग गर्ने आदेश उल्लङ्घन गर्न नहुने
६४. हुलदंगा गर्न दूरुत्साहन दिन नहुने
६५. सार्वजनिक शान्ति खलल पार्न नहुने (उपदफा १ र २)
६६. राष्ट्रसेवकलाई बाधा विरोध गर्न नहुने
६९. कर्फ्यु उल्लङ्घन गर्न नहुने
७०. झुटा अफवाह फैलाउन नहुने
७१. शान्ति भङ्ग गर्न घर, जग्गा वा सवारीसाधन दिन नहुने
७२. संवेदनशील सार्वजनिक क्षेत्रमा मशाल जुलुस गर्न नहुने
८४. झुटा जानकारी दिन नहुने
८५. बाधा विरोध गर्न नहुने
८६. राष्ट्रसेवकलाई मद्दत दिन इन्कार गर्न नहुने
८७. आदेशको अवज्ञा गर्न नहुने
११३. सार्वजनिक बाटो, नदी वा स्थलमा खतरा वा बाधा पुर्‍याउन नहुने
११६. पशुपंक्षी राख्दा लापरबाही गर्न नहुने
११७. पशुपंक्षी छाडा छाड्न नहुने
११८. अभद्र व्यवहार गर्न नहुने
१२२. सार्वजनिक स्थानमा यौनाङ्ग देखाउन नहुने
१२३. सार्वजनिक स्थानमा यौन क्रिया गर्न नहुने
१२४. सार्वजनिक उपद्रयाईँ गर्न नहुने
१२५. जुवा खेल्न वा सट्टा बाजी गर्न नहुने –उपदफा ४ बाहेक)
२९०. पशुपंक्षीप्रति निर्दयी व्यवहार गर्न नहुने
२९१. सार्वजनिक स्थलमा पशु वा पक्षी मार्न नहुने

कार्यविधिसँग सम्बन्धित १० कसुर र दफाहरू पनि सीडीओले हेर्नेः

७५. समाह्वान, इतलायनामा इत्यादिको तामेलीमा बाधा पुर्‍याउन नहुने
७६. समाह्वान, इतलायनामा, सूचना वा आदेश नबुझी फर्काउन नहुने
७७. समाह्वान, इतलायनामा, सूचना वा आदेश तामेल हुन नदिई छली हिँड्न नहुने
७८. समाह्वान, इतलायनामा इत्यादि च्यात्न वा उप्काउन नहुने
७९. झुटा तरिकाले म्याद तामेल गर्न नहुने
८०. लिखत पेस गर्न इन्कार गर्न नहुने
८२. शपथ गर्न इन्कार गर्न नहुने
८३. जवाफ दिन इन्कार गर्न नहुने
९८. झुटा उजुरी दिन नहुने
१००. जमानतको शर्त विपरीत अनुपस्थित हुन नहुने